Terwijl we ons voorbereiden op de komende tournee met de productie CREOLE, nemen we even de tijd om de cast en hun persoonlijke achtergrond goed voor te stellen. Als volgende: Joley Groeizaam.

Hoe zou je jezelf voorstellen?

Mijn naam is Joley. Ik werk als een allround danser, ik heb mijn eigen kledingmerk, ik ben stylist en ik doe modellenwerk als bijbaan. Ik werk al ongeveer 4 jaar in de theater sector – een keer met Shailesh voor ANANSI in samenwerking met De Nationale Opera & Ballet. Omdat dit een coproductie was waarin Shailesh samen met veel andere mensen de artistieke leiding had, wilde ik echt deelnemen aan een project dat puur door Shailesh en zijn input wordt geleid. Daarom ben ik echt enthousiast om met hem aan deze productie  te werken. Ik hou van dansen, van creëren en ik hou ervan om mezelf uit te drukken in mijn dans, mijn kleding, op alle mogelijke manieren.

Wat is jouw achtergrond / jouw cultureel erfgoed?

Mijn moeder is Portugees-Surinaams. En mijn vader is Jamaicaans. Ze ontmoetten elkaar in Nederland, omdat mijn moeder in Suriname woonde en hierheen kwam toen ze ongeveer 13 was, denk ik. Ik ken mijn vader eigenlijk niet. Hij vertrok toen ik één of twee jaar oud was. Dus ik weet eigenlijk niet veel over hem, maar ik weet wel dat hij uit Jamaica komt.

Ik ben ook nog nooit in Jamaica geweest, maar ik wil graag gaan. Ik ben ongeveer 15 jaar geleden naar Suriname geweest. We gaan daar niet zo vaak heen, hoewel mijn moeders familie daar nog steeds is. We houden contact, maar het is niet zo eenvoudig om met z’n allen die kant op te gaan. Ook voor de Surinaamse kant is het superduur om naar Nederland te komen. Het zou superleuk zijn om terug te komen met deze voorstelling, omdat alles is veranderd sinds de laatste keer dat ik daar was. Ik heb ongeveer drie of vier keer mijn familie bezocht, maar toen was ik nog een kind.

Ik ben geboren in Nederland, in Amsterdam en woon nu in Zuidoost, in de Bijlmer. Ik ben ook nog nooit in Portugal geweest, en weet ook niet veel over die kant van de familie, dus ik kan me nog niet echt verhouden tot die kant van mijn erfgoed. Ik weet dat mijn oma aan mijn moeders kant Surinaams is, en haar vader was Portugees – hij overleed toen ze nog een kind was.

Oma leeft nog steeds, en ze woont ook in Nederland. Ik heb acht broers en zussen. Nou ja, de achtste zit nu nog in de buik. Mijn moeder is momenteel zwanger, en mijn stiefvader is ook nog in beeld. Ik ben Portugees-Surinaams, mijn broer is Italiaans-Surinaams, de andere broer is Indo-Surinaams, en de rest heeft allerlei achtergronden. Iedereen is een mix van culturen. Ik heb wel geprobeerd om ze in mijn danscultuur te betrekken, maar ze zijn atleten. Ze zijn meer into karate en taekwondo en ze zijn daar echt goed in. Sommigen van hen hebben nu de rode band, dat is net voor zwart. Ik zelf ben gestopt toen ik de gele band haalde.

Hoe heeft jouw unieke culturele achtergrond invloed gehad op jouw benadering van dans en beweging?

Honderd procent. Ik danste onlangs met een vriendin van mij, en ze vertelde me dat de manier waarop ik dans en mezelf uitdruk, echt verband houdt met mijn Jamaicaanse roots. Ik voel dat zelf ook.

Bepaalde accenten of bepaalde bewegingen die ik gebruik, komen voort uit mijn erfgoed. Niet specifiek uit Suriname, maar ik voel wel dat veel ervan beïnvloed is door Jamaica. De manier waarop ik dans en mezelf uitdruk, merk ik dat sommige bewegingen die ik natuurlijk doe, hetzelfde zijn.

Toen ik zeven was, deed mijn tante een theateroptreden met tapdansen, en ik was daar erg door geïnspireerd. Dus vroeg ik mijn moeder om me in te schrijven voor tapdancelessen, omdat het er zo leuk uitzag. Daarna deed ik drama, moderne dans en ballet. Later, in 2010, begon ik met hiphop en vanuit daar ben ik in alle andere stijlen beland. Ik ging naar het Creative College, dus ik kreeg een basis in alle ‘urban’ danslessen. Waacking, vogue, krump, hiphop, breakdance, house, popping, locking… Ik ben vier jaar geleden afgestudeerd, en ik kon meteen dansen in een voorstelling omdat een choreograaf me zag dansen in mijn laatste jaar op school en me caste voor deze productie. Het was een solostuk in het theater. Daardoor begon ik meer betrokken te raken in de theaterscene en begon ik veel theaterstukken te doen. Daar ben ik heel dankbaar voor. 

Wat leidde je naar de cast van CREOLE? Hoe is de ervaring tot nu toe voor jou geweest?

De reden dat ik met Shailesh wilde werken, was omdat toen we in de productie van ANANSI zaten, Shailesh niet de volledige controle had om het hele theaterstuk volgens zijn creatieve visie te creëren. Er waren ook vijf of zes andere mensen bij betrokken en hun input moest ook worden overwogen. Ik vind Shailesh persoonlijk echt geweldig als danser, een fantastische maker en choreograaf, en ik had het gevoel dat ik hem meer betrokken zou willen zien. Sindsdien wilde ik deel uitmaken van een andere theaterproductie met hem, waar hij echt zijn volledige input kan hebben.

Ik was in het bijzonder erg geïnteresseerd in CREOLE. Ook door het onderwerp, over erfgoed, dat ook persoonlijk aan mij was gekoppeld. Dus ik dacht, oké, laten we dit doen. Ik ken de meeste castleden vrij goed, en ik heb echt een sterke band met ze. Toen we aan het dansen waren tijdens de repetities, werden we in een groep geplaatst. We moesten samen iets creëren en zelfs daar kon ik voelen dat de connectie er was, en het was puur. Als het puur is, kun je echt iets krachtigs maken. We voelen elkaar echt aan. Dat is wat ik echt leuk vind aan deze mensen en dit concept, dus ik denk dat het een hele goede ervaring gaat worden en een hele goede show die we de wereld in brengen.

Het begrip ‘creolisering’ wordt gebruikt voor de vermenging van verschillende culturen die samenkomen en één geheel vormen. Naast de Surinaamse cultuur is de Caribische cultuur een sterk voorbeeld van deze ontwikkeling. Kun je een persoonlijke ervaring delen, of een inzicht dat het concept van creolisering weerspiegelt in jouw eigen leven?

Vanwege de slavernij zijn mensen naar allerlei verschillende plaatsen gestuurd. Persoonlijk voel ik me niet helemaal Surinaams. Want eigenlijk kom ik ergens uit Afrika, weet je? Iedereen uit Suriname komt oorspronkelijk uit allerlei plaatsen, maar we werden daarheen gestuurd. Dus ik kan me echt voelen alsof ik creools ben, want het is echt gewoon een mix van culturen in één. En zelfs als je creools bent, komt iedereen nog steeds van dezelfde wortels. Zelfs met de dansers die zijn gecast voor de CREOLE-productie, voel ik al een sterke verbinding. Bijvoorbeeld, Marchano is Javaans-Surinaams, en dat is ook nog steeds Surinaams, maar aan een andere kant. Iedereen heeft deze verschillende plaatsen waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Dus ik kan me daar echt mee identificeren.

Is er een speciale boodschap die je zou willen delen?

Ik wil gewoon mensen inspireren. Dat zeg ik altijd. Mensen inspireren met mijn dans, met mijn kleding, met mijn merk. Ik hou er echt van om mezelf uit te drukken en mensen op die manier te inspireren om ook te bewegen, want voor mij is bewegen ook genezend. Het is een spirituele zaak. Dat is mijn boodschap.